Bugün çok
fazla sevdiğim bir ülkeden yani Güney Kore’den bahsetmek istiyorum. İsmi lazım
değil ( Sena ) bulaşan bir hastalık olmakla birlikte iyileşmesi taraftarı
olmadığım bir hastalık bu. Öyle ki bir kişiyle başlayıp etrafındaki herkesi de
etkisi altına alıyor. Kötü bir şey mi? Tabi ki hayır! Farklı kültürlerle
etkileşime girmek harika bir şeydir.
Bu sebeple ki bugün Güney Kore’ye uzaktan
hafifçe bir bakış atacağız. Çok fazla derine inmeden yaşam şekilleri,
inanışları, yemek kültürlerine değineceğiz. Bakın salgını yaymada bir üst
basamağa geçtim bile.
(Not: Bu
konu yazı dizisi şeklinde birkaç bölümde yayınlanacaktır.)
Kore
Dövüş Sanatları
Kore’nin zengin dövüş sanatları
içinden Taekkyun, Taekwando ve Choi Kwang-Do’dan bahsetmek istiyorum.
Taekwando: Oldukça popüler olan bu dövüş
sanatının adını bir yerlerde duymamak imkânsız gibi bir şey. Dünyanın çoğu
yerinde eğitimi verilen bu spor çıplak el ve ayak yapılmasının yanı sıra “el ve
ayak yolu” anlamına geliyor. Bu sporda kişinin mertebesi bele bağlanan kuşağın
rengine göre değişiyor. ( Bu renkler sırayla beyaz, sarı, yeşil, mavi, kırmızı,
siyah) Her dört ayda bir kuşak arttırmak için sınav yapılır. Ayrıca siyah kuşak
en üst kademe gibi görünse de onun da içinde dokuz farklı basamak bulunur.
Taekkyun: Taekwando’ya oldukça benzeyen bu
sporun ondan en büyük farkı hareketlerin daha dansa yönelik olmasıdır.
Japonya’da da kullanılan bu spor daha sonra meslek haline geldiği için
yasaklanmıştır. Bu sporun ayrıca şöyle bir ayrıntısı da var ki Koreliler bu
sporu savaş sırasında Japonlar öğrendiği için bırakmıştır ve unutulmuştur.
Ancak kültürlerini yaşatmak amacıyla bilen iki yaşlı hocadan öğretmesi istenmiş
ve yayılmıştır.
Choi Kwang-Do:
Bu spor 1970’lerin başında göç öncesi Kore’de doğmuştur. Bu sporda nefes
ve yoga harekelerine benzeyen egzersizler göze çarpar. Alçakgönüllülük, azim,
öz kontrol, kırılmaz ruh, dürüstlük bu sporun ilkeleri arasında yer almaktadır.
Bu sanatın İngiltere, Atlanta, İskoçya gibi birçok ülkede öğretildiği
bilinmektedir.
Geleneksel
Kore Eşyaları
Kore’nin birçok geleneksel eşyası olması
nedeniyle ben sadece ismi ve şekli ilginç olanları paylaşmayı tercih ettim.
Tabi ki değişen coğrafya onlarda kullanılan çay sunum malzemeleri ile bizimki
arasında bile farklılıklar oluşturuyor.
Siru: Siru toprağa yerleştirilen ve
yemekleri buharda pişirmeye yarayan bir çömlektir. Altında birden fazla delik
bulunur ve etrafı da kötü koku oluşmaması için kaliteli bir sırla kaplanır.
Angbu Ilgu: Koreliler trafından yapılan “Kalkık
Kazan Güneş Saati” anlamına gelen geleneksel bir güneş saatidir. 1443 yılında
Joseon hanedanlığı sırasında yapılmıştır.
Yoyeo: Küçük bir geleneksel tabuttur.
İçine ölülerin ruhlarını taşıdığı düşünülen eşyalar konur ve cenazeyle birlikte
taşınır. Bu tabut Eski Joseon döneminden günümüze kadar görülür.
Ongbaegi ve Jabaegi: Büyük, yuvarlak ve seramik
kâselerdir. Günümüzde modernize edilerek yemek servislerinde kullanılır.
Sot: Gıdaların kaynamasını sağlayan bir
mutfak malzemesi.
Beoncheol: Yemekte kullanılan sebzeleri kızartmak
için kullanılan geleneksel bir mutfak malzemesidir.
Tteoksal: Oldukça yaygın bir yemek olan pirinç
kekine şekil vermek için kullanılan bir kalıptır. Kullanılan her şekil bir
anlam ifade etmektedir. Örneğin balık sevinç, çiçek erkek ya da kız, kaplumbağa
uzun ömür demektir.
Geleneksel
Kore Müziği
Tabi ki nereye gidersek gidelim değişen
şeylerden biri de müzik olacaktır. Ki bu değişim bırakın ülkeleri bir şehirden
diğerine giderken bile gerçekleşiyor. Bakalım Kore’de müzik nasıl işlenmiş.
Geleneksel Kore müziği Kore halkının müzik
tarzı olan folk ve saray müziğinin ikisini de bünyesinde bulundurur.
Kore Folk Müziği: Değişik ve karmaşık olarak
tanımlanabildiği gibi enstrümanlardan farklı olarak gevşek tarzıyla dikkat
çeker. Çok farklı tarzlarda olmaları sebebiyle sade, gösterişsiz ve zengin,
dramatik olarak ayrılmışlardır. Pansori, Pungmul ve Sanjo olarak ritimlerine
göre sınıflandırmak mümkündür. ( Bu tarz müziğe bir göz atayım diyenlere Pak
Tongjin, Kim Chukp’a ve Hwang Byungki dinleyin diyebilirim. )
Kore Saray Müziği: Choson hanedanlığının başına kadar
korunan bu tarza rastlama oldukça zordur. Üç türlü saray müziği vardır.
Bunlardan Aak döneminde oldukça popüler olmasıyla birlikte günümüzde sadece çok
önemli konserlerde çalınır. Dang-ak sadece iki kısa parçası bilinen bir
tarzdır. Ve son olarak Hyang-ak günümüzde en çok rastlanan türdür.
Geleneksel
Kore Müzik Aletleri
İşte asıl müziği farklılaştıran öğelerden
birinde sıra. Şimdi sadece Kore’ye özgü olan müzik aletlerine bir göz atalım.
Junggeum: Bambudan yapılmış bir çeşit
flüttür.
Hun: Topraktan yapılmış 12 nota bulunan
bir flüttür. Farklı şekilleri vardır.
Noedo: Bir çubukla üst üste asılan üç
küçük davuldan oluşan vurmalı bir çalgıdır.
Bu: Kilden yapılmış, 10 farklı nota bulunduran
vurmalı çalgı.
Eo: Tahtadan yapılmış kaplan şeklinde
olan tahtadan yapılmış vurmalı bir çalgıdır.
So: 12 farklı ritimle 12 borudan oluşan
bir üflemeli çalgı.
Nagak: Büyük bir deniz kabuğundan oluşan
üflemeli çalgı.
Jwago: Tahtadan yapılmış, iki yanı farklı
renklerle boyanan davul.
Tungso: Dikey olarak tutulan ve Joseon
hanedanlığı sırasında saray müziğinde sıkça kullanılan bambu ağacından yapılmış
flüt.
Pyeongyeong: 16 takım L şeklinde bronz zilden
oluşan vurmalı çalgı.
Nodo: İki davulun bir çubukla
bağlanmasıyla oluşan el yapımı bir çalgı türüdür.
Bak: Karaca derisinden yapılan ve saray
dışında hiçbir yerde çalınmayan bir çalgı türü.
Bipa: 4 – 5 telli armut şeklindeki telli
çalgı. Saraya aittir.